Demobilizacja w SZU 2024: kto i w jakich warunkach może zwolnić się ze służby wojskowej.

Pełnoskalowe inwazja Rosji na Ukrainę trwa już ponad dwa lata, wraz z nią trwa mobilizacja w SZU. Wielu żołnierzy znajduje się na froncie od początku agresji rosyjskiej, dlatego kwestia możliwości demobilizacji staje się coraz bardziej aktualna.

Redakcja NV wyjaśniła sytuację dotyczącą demobilizacji i perspektyw dla różnych kategorii żołnierzy w 2024 roku.

Obecnie na Ukrainie nie przeprowadza się masowej demobilizacji. Wynika to z kontynuacji działań wojennych, konieczności obrony integralności terytorialnej kraju oraz istniejącego ustawodawstwa, które ogranicza możliwości demobilizacji w czasie stanu wojennego. Ponadto niewystarczające tempo nowej mobilizacji utrudnia zastąpienie doświadczonych żołnierzy.

Zgodnie z obowiązującym ustawodawstwem, w czasie stanu wojennego demobilizacja jest możliwa tylko w przypadku istnienia określonych podstaw, określonych w artykule 26 ustawy Ukrainy o obowiązku wojskowym i służbie wojskowej.

Pojawienie się ustawy o demobilizacji - to skomplikowany proces, który zależy od wielu czynników, w tym od sytuacji na froncie, tempa mobilizacji i dostaw uzbrojenia. Stabilizacja linii frontu lub znaczące sukcesy ukraińskich sił mogą przyczynić się do rozpatrzenia kwestii demobilizacji. Skuteczne pozyskiwanie nowych żołnierzy może pozwolić na zastąpienie tych, którzy służą od dłuższego czasu. Zwiększenie pomocy wojskowej ze strony międzynarodowych partnerów może zrekompensować zapotrzebowanie na duże ilości personelu.

Rzecznik Ministerstwa Obrony Dmitrij Łazutkin zauważył, że praca nad ustawą to skomplikowany proces, wymagający starannych konsultacji i określenia klarownych terminów.

Okresy służby dla różnych kategorii żołnierzy

Okresy służby w SZU różnią się w zależności od kategorii żołnierzy:

• Dla szeregowych i podoficerskich wynoszą od 12 miesięcy do 5 lat.
• Osoby posiadające tytuł magistra w chwili powołania do służby wojskowej na czas określony, służą do 12 miesięcy.
• Żołnierze i marynarze, podoficerowie i starszyny służby zasadniczej odbywają służbę do 18 miesięcy.
• Kontraktowcy SZU szeregowi służą do 3 lat, a podoficerski i starszy szeregowy od 3 do 5 lat.
• Dla kadry oficerskiej okres służby wynosi od 24 do 60 miesięcy.
• Obywatele uzyskujący pierwszy stopień oficerski po ukończeniu pełnego kursu przygotowania wojskowego służą od 24 do 60 miesięcy.
• Absolwenci wojskowych instytucji edukacyjnych odbywają służbę przez 5 lat.
• Dla innych kategorii obywateli okres służby może wynosić od 12 do 60 miesięcy, w zależności od specyfiki służby i potrzeb SZU.

W czasie stanu wojennego żołnierze służby zasadniczej pozostają na służbie do zakończenia lub do wystąpienia ustawowych podstaw do demobilizacji. Od 1 sierpnia 2023 roku żołnierze służby zasadniczej, których termin służby się kończy, mogą dobrowolnie przystąpić do mobilizacji i przejść na status związany z mobilizacją z odpowiednimi prawami i obowiązkami.

26 lutego 2024 roku prezydent Zełenski podpisał ustawę o demobilizacji żołnierzy służby zasadniczej, których termin służby zakończył się w czasie stanu wojennego. Ustawa ta przewiduje zwolnienie takich żołnierzy do rezerwy i ustanawia odroczenie od mobilizacji na 12 miesięcy dla zwolnionych żołnierzy służby zasadniczej.

Nowa ustawa o mobilizacji wprowadza również zmiany w systemie powołania, zastępując służbę zasadniczą szkoleniem wojskowym ogólnym (BOWP) dla mężczyzn w wieku od 18 do 24 lat, zdolnych do służby wojskowej ze względu na stan zdrowia. Kobiety mogą dobrowolnie odbywać szkolenie BOWP. Okres kształcenia BOWP wynosi do 5 miesięcy w czasie pokoju i nie dłużej niż 3 miesiące w czasie stanu wojennego.

Zwalczający żołnierze służą do zakończenia stanu wojennego lub do oficjalnego ogłoszenia demobilizacji. Mogą zostać zwolnieni na podstawie ustawowych podstaw, przy posiadaniu odpowiednich dokumentów potwierdzających.

Kontraktowcy wojskowi służą do zakończenia okresu umowy. Po zakończeniu okresu umowy podczas stanu wojennego zostaje on automatycznie przedłużony. Służba trwa do zakończenia stanu wojennego, oficjalnej demobilizacji lub wystąpienia ustawowych podstaw dla zwolnienia.

Wyjątkiem są żołnierze kontraktowi bez obywatelstwa Ukrainy, którzy mają prawo do zwolnienia z własnej woli.

Podstawy zwolnienia ze służby wojskowej

Zwolnienie ze względu na stan zdrowia jest możliwe w przypadkach, gdy stwierdza się niezdolność do służby wojskowej z wyłączeniem z wojskowej ewidencji osobowej lub niezdolność do służby wojskowej z ponownym przewidzeniem badania po 6-12 miesiącach.

Decyzję podejmuje komisja wojskowo-lekarska (VVK) po badaniu lekarskim. VVK może przepisać leczenie z następnym ponownym przeprowadzeniem badania, po którym podejmuje się ostateczną decyzję o powrocie do służby lub zwolnieniu. Uwzględnia się choroby, podlegające punktom a) w Wykazie zdrowia.

Zwolnienie ze względu na okoliczności rodzinne jest możliwe w następujących przypadkach:

• Wychowywanie dziecka z niepełnosprawnością do 18 lat lub opieka nad dzieckiem z ciężką chorobą (bez ustalania...