Dalai Lama XIV

Data urodzenia: 06.07.1935

Dalai Lama XIV (Ngawang Lobsang Tenzin Gyatso) - duchowy przywódca zwolenników buddyzmu tybetańskiego. Laureat Nagrody Nobla dla Pokoju (1989). Do 27 kwietnia 2011 roku kierował także rządem tybetańskim na uchodźstwie (jego następcą był Lobsang Sangay).

Dalai Lama XIV, Tenzin Gyatso, jest duchowym przywódcą narodu tybetańskiego. Buddyści tybetańscy wierzą, że Dalai Lamy są inkarnacjami Avalokiteshvary (Chenrezig), bodhisattwy współczucia na ziemi. Rodzą się, aby służyć ludziom. Uznany Dalai Lama Lhamo Dhondrub otrzymał nowe imię - Jetsun Jamphel Ngawang Lobsang Yeshe Tenzin Gyatso.

Data urodzin. Wykształcenie. Dalai Lama XIV urodził się 6 lipca 1935 roku w ubogiej rodzinie rolniczej w małej wiosce Takster w północno-wschodnim Tybecie, w prowincji Amdo. Obszary te obecnie należą do chińskiej prowincji Qinghai. Jego ojciec Choekyong Tsering i matka Sonam Tsomo (nazwa została później zmieniona na Diki Tsering) uprawiali owies, pszenicę i ziemniaki. Przy narodzinach nadano mu imię Lhamo Thondup 'Bogini spełniająca życzenia'. W Tybecie przy wyborze imienia nie bierze się pod uwagę płci noworodka, dlatego przyszły Dalai Lama otrzymał żeńskie imię. Lhamo była dziewiątym z szesnastu dzieci w rodzinie (siedem przeżyło). Najstarszą siostrą była jego siostra Tsering Drolma. Starszy brat Thubten Jigme Norbu został uznany za reinkarnację wysokiego lamy Takster Rinpoche i później został przeorem jednego z najsłynniejszych klasztorów Tybetu - Kum bum. Inny brat, Lobsang Samten, również został mnichem.

Wszystkie materiały powiązane

• Dalai Lama: Ograniczeni przywódcy chińscy nie rozumieją różnorodności kultur. Wiadomości

W 1909 roku Dalai Lama XIII odwiedził podczas pielgrzymki święte miejsca wioskę Takster. Chwalił piękno tego miejsca i powiedział, że chciałby tam wrócić. W 1937 roku, po śmierci Dalai Lamy XIII, specjalna grupa lamów odwiedziła wioskę Takster, aby znaleźć jego nową inkarnację. Po odpowiednich testach (szczególnie gdy pokazano mu różne relikwie i zabawki byłego Dalai Lamy, powiedział: 'To moje, to moje!') dwuletni Lhamo Thondrub został uznany za reinkarnację swojego poprzednika. Sam Dalai Lama XIV uważa, że nie wszystkie inkarnacje Dalai Lam były autentyczne. Jest przekonany, że jest inkarnacją Dalai Lamy V (którego w Tybecie nazywają 'Wielkim Piątym' z powodu wielu żywych snów, jakie miał w dzieciństwie związanych z tym wcześniejszym życiem).

Dalai Lama był nauczany od szóstego do dwudziestego piątego roku życia, aby zdobyć najwyższy stopień akademicki Geshe Lharampa ('doktor filozofii buddyjskiej'). W wieku dwudziestu czterech lat zdał egzaminy wstępne w trzech głównych klasztorach Tybetu: Drepung, Sera i Ganden. Egzaminy końcowe odbyły się w głównym świątyni Lhasy podczas corocznego festiwalu modlitewnego (Monlam) zimą 1959 roku. W dniu egzaminu rano Dalai Lama zadał trzydzieści filozoficznych pytań uczonym. Po południu brał udział w filozoficznej debacie z piętnastoma uczonymi. Wieczorem pięćdziesięciu pięciu uczonych zadawało mu pytania dotyczące dyscypliny mnicha i metafizyki. Dalai Lama zdał wszystkie egzaminy w obecności ponad 20 000 mnichów i uzyskał tytuł Geshe Lharampa.

Wejście na tron. Wschodni Tybet, w którym znajdowała się wioska Takster, był pod kontrolą chińską. Po długich negocjacjach między rządem tybetańskim a lokalną administracją czteroletni Lhamo opuścił w lipcu 1939 roku z rodzicami dom w kierunku stolicy Tybetu. Po trzech miesiącach, w październiku 1939 roku, konwój dotarł do Lhasy.

Dalai Lama został włączony na tron 22 lutego 1940 roku w Lhasie, stolicy tybetańskiego państwa. Po inwazji chińskich komunistów na Tybet w latach 1949 i 50 oraz zgody na porozumienie dotyczące pokojowego wyzwolenia Tybetu w 1951 roku przez dziewięć lat starał się o pokojowe współistnienie z chińskimi władzami centralnymi. Po stłumieniu antychińskiego powstania był zmuszony opuścić Lhasę w nocy 17 marca 1959 roku w poszukiwaniu azylu w Indiach. Od tego czasu mieszka w Dharamsali (stan Himachal Pradesh), gdzie znajduje się rząd tybetański na uchodźstwie.

Przewodniczący rządu tybetańskiego na uchodźstwie. W marcu 2011 roku Dalai Lama ogłosił, że przekazuje swoje uprawnienia polityczne na rzecz demokratycznie wybranego rządu, jednak podkreślił, że wciąż pozostaje duchowym przywódcą Tybetańczyków.

Krótko później odbyły się wybory, w których 44-letni prawnik Lobsang Sangay został wybrany na premiera Tybetu. Aby formalnie przekazać władzę, Dalai Lama podpisał zmiany w tybetańskiej konstytucji. W zmienionej konstytucji podkreślono legitymację Centralnej Administracji Tybetańskiej (CTA), szczególnie jej demokratycznie wybranych instytucji, jako prawowitych przedstawicieli narodu tybetańskiego. Wcześniej te odpowiedzialności leżały zarówno w rękach CTA, jak i Dalai Lamy. Nowa konstytucja przewiduje Dalai Lamę jako 'opiekuna i symbol Tybetu i narodu tybetańskiego'.

Pozycja społeczna. Dalai Lama przypomina, że buddyzm traktuje aborcję jako morderstwo, ale wskazuje, że mogą być wyjątki, gdy dziecko będzie miało poważne problemy psychiczne lub jego narodziny przyniosą rodzicom poważne problemy, dlatego decyzja o aborcji powinna być podejmowana lub potępiana w zależności od konkretnej sytuacji.

W Tybecie mięso jest najczęściej spożywanym pokarmem, dlatego historycznie tybetańscy mnisi, w tym Dalai Lama, jedzą mięso. Dalai Lama przez pewien czas był wegetarianinem, ale po owrzodzeniu żołądka lekarze radzili mu ponownie włączyć mięso do diety. Dlatego było dość zaskakujące, gdy Dalai Lama poleciał do USA, a podczas wizyty w Białym Domu zaproponowano mu wegetariańskie menu, na co powiedział: 'Jestem buddyjskim mnchem, a nie wegetarianinem'.

W 2001 roku Dalai Lama powiedział uczennicy w Seattle, że uzasadnione jest postrzelenie kogoś, kto jest uzbrojony i próbowałby zabić, dodał jednak, że strzał nie powinien kończyć się śmiertelnie.

W 2012 roku Dalai Lama napisał na swoim blogu na Facebooku: 'Z coraz większym przekonaniem uważam, że nadszedł czas na szukanie duchowości i etyki poza religią'.

Nagrody. Nagroda Nobla dla Pokoju. We wrześniu 1987 roku Dalai Lama przedstawił program polityczny o nazwie Strefa Ahimsy lub Strefa Pokoju, który ma na celu rozszerzenie 'całkowicie zdemilitaryzowanej strefy rezygnacji z przemocy, która najpierw powinna obejmować Tybet, aż osiągnie rozmiar całego globu'. Program przewiduje, że Tybet jako strefa pokoju zostanie uwolniony od wszelkiego rodzaju broni i będzie miejscem harmonijnego współżycia ludzi i natury.

Za opracowanie planu, jak go nazywane, 'umiarkowanym podejściem', Dalai Lama XIV został odznaczony Nagrodą Nobla dla Pokoju w październiku 1989 roku. Komitet Noblowski chwalił jego konsekwentny opór wobec stosowania przemocy w walce o wyzwolenie Tybetu spod chińskiej okupacji oraz jego konstruktywne i dalekowzroczne propozycje rozwiązania międzynarodowych konfliktów, kwestii praw człowieka oraz globalnych problemów środowiskowych'.

W 2007 roku otrzymał najwyższe odznaczenie USA, Złotą Medal Kongresu.

Dalai Lama XIV w filmie. Austriacki podróżnik, wspinacz i pisarz Heinrich Harrer opisał swoje siedmioletnie spotkanie z Dalai Lamą XIV w książce 'Siedem lat w Tybecie', która została przetłumaczona na 53 języki. W 1997 roku powstał film na podstawie tej książki z Bradem Pittem w roli głównej.

06.07.2022 r.