Dzień urodzin Leonida Kadenuka. Jak astronauta przyzwyczajał Amerykanów do ukraińskich piosenek.

Dziś mija 74 lata od urodzin pierwszego i jedynego astronauty niezależnej Ukrainy, pilota doświadczalnego pierwszej klasy, kosmonauty, generała-majora lotnictwa, Posła Ludowego Ukrainy, Bohatera Ukrainy, prezesa Ukraińskiego Towarzystwa Kosmicznego, przewodniczącego Państwowej Agencji Kosmicznej Ukrainy, doktora honorowego Uniwersytetu Narodowego w Czerniowcach imienia Jurija Fedkowycza - Leonida Kostiantynowicza Kadenuka.

„Hlavkom” przedstawia piętnaście ciekawych faktów z życia legendarnego Ukraińca.

Dodał sobie rok, aby wstąpić do szkoły lotniczej

Leonid Kadenuk urodził się 28 stycznia 1951 roku w małej wsi Kliśkówce w rejonie Chocimia, w obwodzie czerniowieckim w rodzinie wiejskich nauczycieli. Szkołę ukończył z medalem srebrnym. W klasie napisał końcowy dyktand z języka ukraińskiego na czwórkę.

Aby dostać się do szkoły lotniczej, chłopak musiał dodać sobie jeden rok. Przyjmowano z wieku 17 lat, a on miał 16. Podczas kontroli wojskowej Leonid wyznał rekruterowi wojskowemu, że brakuje mu jednego roku do wstąpienia. Po namowach oficer zadzwonił do USC i poprosił o wystawienie nowego aktu urodzenia. „Może kiedyś spotkamy go na kosmodromie z kwiatami. Pomóżmy chłopakowi, – żartował komisarz przez telefon.

3. „Fałszywkę” odkryto podczas selekcji do grupy kosmonautów. „Wezwał mnie do siebie szef Centrum Szkolenia Kosmonautów, dwukrotny Bohater ZSRR Georgij Beregowy: „W dokumentach stwierdzono, że twój brat urodził się 28 stycznia 1951 roku, a ty 28 stycznia 1950 roku. Jak wyjaśnisz taką zbieżność?” „A my z bratem – bliźniakami, urodziliśmy się z różnicą 15 minut, i nie próbując się bronić, że rodzice tak to obliczyli, powiedziałem prawdę. W odpowiedzi Georgij Timofiejewicz powiedział, że jego przyjaciele z frontu, aby dostać się do lotnictwa, dodawali sobie nawet 5 lat. Uścisnął mi rękę, na tym temat został zamknięty”, – wspominał Leonid Kadenuk.

4. W 1971 roku Ukraińcowi udało się przejść ogromny proces selekcji i dostać do grupy radzieckich kosmonautów-testowców do grupy wielokrotnego użytku systemu kosmicznego „Burān”. W szczególności brał udział w ćwiczeniach ścieżki zniżania i podejścia do lądowania statku kosmicznego „Burān” na samolotach MiG-31 i MiG-25. Po ukończeniu Centrum Szkolenia Pilotów Doświadczalnych Leonid Kadenuk otrzymał dyplom i kwalifikację „pilot-doświadczalny”.

5. Aby przygotować się do lotu w kosmos, potrzebne są znaczne środki. Ale lot Leonida Kadenuka odbył się na mocy porozumienia prezydentów Ukrainy i USA, Leonida Kuczmy i Billa Clintona. Ukraina nie zapłaciła ani grosza za ten lot.

„Amerykanom tak spodobały się nasze piosenki, że zaczęli uczyć się języka ukraińskiego”

6. Na sygnał budzenia podczas lotu w „Kolumbii” Leonid Kostiantynowicz wybrał hymn Ukrainy, który zabrzmiał w kosmosie dwa razy. Również podczas tego lotu po raz pierwszy w kosmosie pojawiły się herb i flaga Ukrainy. Kadenuk zabrał ze sobą portret Tarasa Szewczenki i „Kobzar”, który później ofiarował Narodowemu Muzeum Tarasa Szewczenki w Kanewie.

7. Podczas lotu Leonid Kadenuk zorganizował w kosmosie dwa wieczory ukraińskiej piosenki. Członkowie załogi byli zachwyceni „Dwoma kolorami” i „Czereńszyną” w wykonaniu Dmytro Hnatiuka, „Mój rodzimy kraj” – w wykonaniu Sofii Rotaru i piosenek w wykonaniu Nazara Jaremczuka i Anatolija Sołowjanenka.

„Amerykanom tak spodobały się nasze piosenki, że zaczęli uczyć się języka ukraińskiego”, – wspominał Leonid Kadenuk. Pierwszy kosmonauta niezależnej Ukrainy po locie obdarował wszystkich członków załogi „Kolumbii” haftowanymi ukraińskimi koszulami, w których astronauci zrobili sobie pamiątkowe zdjęcia.

8. Każdy z członków załogi miał swoje zadanie na orbicie. Ukrainiec pełnił rolę naukowca-biolga. Załoga prowadziła eksperymenty z trzema rodzajami roślin: rzepą, soją i mchem. Kosmonauci mieli zbadać, jak stan nieważkości wpływa na wzrost i rozwój tych roślin.

9. Według Leonida Kadenuka najtrudniejsze w kosmosie było spanie, bo w stanie nieważkości człowiek może zasnąć na suficie lub na ścianie. Osobiście spał na ścianie - musiał przymocować swój śpiwór sześcioma specjalnymi mocowaniami. Swoją drogą, wielokrotny statek kosmiczny NASA „Kolumbia”, na którym latał nasz rodak, był wykorzystywany do zdjęć amerykańskiego filmu „Armagedon” (1998 roku).

10. Leonid Kadenuk spędził na orbicie 15 dni i 16 godzin (od 19 listopada do 5 grudnia 1997 roku). Na jedno z najpopularniejszych pytań dziennikarzy „czy było strasznie w kosmosie”, Leonid Kadenuk zawsze odpowiadał „było bardzo interesująco. W kosmosie najbardziej zadziwia taki c