Dzień ukraińskiego kina-2024: historia święta i ciekawostki.

Dziś, 14 września, obchodzony jest Dzień ukraińskiego kina. To ważne wydarzenie w życiu kulturalnym kraju. "Głowny" przygotował dla Was historię tego święta, ciekawostki oraz najpopularniejsze filmy Ukraińskie.

Kiedy obchodzi się Dzień ukraińskiego kina?

Co roku Dzień ukraińskiego kina obchodzony jest w drugą sobotę września. W 2024 roku przypada ono na 14 września. Dekret o Dniu ukraińskiego kina podpisał drugi prezydent Ukrainy, Leonid Kuczma, 12 stycznia 1996 roku.

"Ustanowić w Ukrainie zawodowe święto pracowników kinematografii - Dzień ukraińskiego kina, które będzie obchodzone co roku w drugą sobotę września", napisano w dekrecie.

Historia ukraińskiego kina

We wrześniu 1896 roku w Charkowie odbył się pierwszy filmowanie na terenie Ukrainy. Znany fotograf Alfred Fedetsky nakręcił kilka filmów dokumentalnych, a już w grudniu tego samego roku zorganizował pierwszą ukraińską projekcję filmową, która miała miejsce w Operze Charkowskiej.

Niektórzy uważają, że historia ukraińskiego kina rozpoczęła się w 1893 roku. Josip Timchenko, mechanik z Uniwersytetu w Odessie, opracował urządzenia do filmowania i projekcji filmów. Ważne jest, że jego wynalazek pojawił się trzy miesiące przed aparatem Edisona i ponad rok przed braci Lumière.

Pierwsze seanse filmowe na Ukrainie odbyły się w Odessie, Charkowie i Lwowie. Już po sukcesie kronik dokumentalnych, zaczęto kręcić również filmy fabularne. Pierwszy ukraiński film fabularny "Zaporoska Sic" został nakręcony przez Danila Saknenko w 1911 roku. Film opowiadał o wydarzeniach czasów koziemu hetmanowi Iwanowi Syrkowi w połowie XVII wieku.

W przedrewolucyjnym okresie kino stało się domem dla wielu wybitnych aktorów ukraińskich, wśród których była również Wiera Zimna, rzeczywista "królowa ekranu" tamtego czasu, która urodziła się w Połtawie i aktywnie występowała w Odessie.

Sierpień 1918 roku, kiedy Ukraina ogłosiła niepodległość, stał się ważnym etapem dla ukraińskiej kinematografii. Hetman Pawło Skoropadski wydał dekret o ukrainizacji przemysłu filmowego, na podstawie którego powstała pierwsza ukraińska państwowa wytwórnia filmowa - "Ukrainfilm". Jednak ten fakt był przez długi czas zatajany z powodu sowieckiej okupacji i ukraińscy badacze dowiedzieli się o istnieniu "Ukrainfilmu" dopiero po odzyskaniu niepodległości Ukrainy w 1991 roku.

W 1922 roku powołano Wszechukraińskie Zarządzenie Fotokino, które przywróciło przedsiębiorstwa filmowe w Odessie i Jałcie. W 1928 roku w Kijowie otwarto nową wytwórnię filmową, która w przyszłości stała się Kijowską Wytwórnią Filmową imienia Aleksandra Dovżenki. W tym okresie powstało kilka filmów niemych, w tym Aleksander Dovżenko "Ziemia", który stał się kultowy dla swojego czasu.

Aleksander Dovżenko był wybitnym kinematografem, który w swoim twórczości łączył elementy filozofii, publicystyki i poezji. Jego innowacyjne filmy, takie jak "Dzwoneczek" (1928) i "Ziemia" (1930), położyły podstawy dla nurtu znającego się jako "ukraińskie film poetyczne" i podniosły ukraińską kinematografię na międzynarodowy poziom.

Ciekawostki o ukraińskim kinie

1. Pierwszy pokaz filmowy na Ukrainie odbył się w 1896 roku dzięki wysiłkom znanego fotografa Alfreda Fedetskiego. Obrazy, które widziano, składały się z prostych scen - były to krótkie szkice z życia na ulicach Charkowa.
2. Pierwszy niemy film na Ukrainie z 1911 roku nosił tytuł "Zaporoska Sic". Natomiast w 1927 roku na ekrany trafił pierwszy ukraiński film animowany "Bajka o słomianym byczku", stworzony według motywów ludowej bajki, która niestety nie zachowała się do dnia dzisiejszego.
3. W 1928 roku otwarto pierwszą wytwórnię filmową w Kijowie. Dwa lata później, w 1930 roku, świat ujrzał jeden z najwybitniejszych filmów - "Ziemia" Aleksandra Dovżenki.
4. Przez długi czas ukraińskie filmy, podobnie jak cały przemysł filmowy, były nieme. Dopiero w 1930 roku na ekrany trafił pierwszy film dźwiękowy - "Entuzjazm. Symfonia Donbasu" w reżyserii Dzigi Wołtowa. Ten film zrobił ogromne wrażenie na Charlie Chaplinie, który określił go jako "symfonię wzroku i dźwięku".
5. W 1964 roku został wydany jeden z najbardziej znanych filmów ukraińskich - "Cienie zapomnianych przodków" w reżyserii Siergieja Parandżanowa. Otrzymał on 39 międzynarodowych nagród oraz 28 nagród na różnych festiwalach filmowych na całym świecie.
6. Film animowany o trzech Kozakach, w tym seria "Jak kozacy grali w piłkę nożną", wydana w 1967 roku, stała się jednym z ulubionych widzów. Zresztą piłkarze "Dynamo" oglądali ten film animowany przed ważnymi meczami, uważając, że przynosi on szczęście.
7. Od 1997 roku ukraińskie filmy regularnie są nominowane do Oscara. W 2024 roku "20 dni w Mariupolu" w reżyserii Mystysława Czernowa zdobył pierwszego Oscara dla Ukrainy w kategorii "Najlepszy film dokumentalny".
8. Pierwszy ukraiński serial o nazwie "Tsariewna", stworzony według opowiadania Olgi Kobyleńskiej, zadebiutował w 1994 roku. Składał się z 20 odcinków.

Popularne filmy ukraińskie

"Do domu" (2019)

Ten film opowiada o krymskotatarskiej rodzinie - ojcu i