«Dobry ranek» czy «Dobrego ranka»? Językoznawczyni obaliła zasady, które przez lata narzucano Ukraińcom.

Forma powitania 'Dobry ranek' w języku ukraińskim jest poprawna. Pomimo że 'Dobrego ranka' uważane jest za wersję normatywną, ta pierwsza ma dawne korzenie, o czym świadczą słowniki i klasyczna literatura. Zauważyła to filolożka, ukraińska aktywistka, redaktorka literacka Olga Wasiłjewa.

'Wszystkich uczą, że poprawnie witać się 'Dobry dzień!' i 'Dobry wieczór!', ale jakoś 'Dobrego ranka!'. Forma w dopełniaczu stała się normatywna w XX wieku. Można to śledzić w słownikach. Ciekawe jest również to, że formy 'Dobry ranek!' też kiedyś nie było. Chłopi witali się tylko 'Dobrydzień!' i 'Dobrywczór!', - zaznacza Wasiłjewa.

Równocześnie, według słów językoznawczyni, w słowniku Borysa Hrynczuka z 1909 roku są tylko takie formy powitania: 'dobrywczór', 'dobrydzień' i 'dobrydoroswitok' (powitanie o świcie).

'W rosyjsko-ukraińskim słowniku akademickim Krymskiego i Jefremowa (1924-1933) są 'dobrydzień', 'dobrywczór', 'dobranoc', 'na dobranoc', a 'dobrego ranka' podano z notatką 'tylko w intelektualnym środowisku'. ('Dobrego dnia!' i 'Dobrego wieczora!' też wymyślili intelektualiści, ale w niepodległej Ukrainie). A 'Dobry ranek!', które teraz uważane jest za błędne, jest wpisywane w rosyjsko-ukraińskim słowniku frazeologicznym z 1927 roku W. Pidmohilnego i E. Plużnika: 'Доброе утро!' tam tłumaczy się tylko jako 'Dobry ranek!', a 'Dobrego ranka!' nie ma', - podkreśla językoznawczyni.

Olga Wasiłjewa zaznacza, że w rosyjsko-ukraińskim słowniku stałych wyrażeń z 1959 roku Iwana Wyrhana, Mariji Pylińskiej podawane są obydwie formy: 'Dobrego ranka!; dobry ranek!'.

Forma 'Dobry ranek!' w dziełach klasyków:

• Dobry ranek, - odpowiedziała ona na moje niezgrabne powitanie, nie podnosząc głowy. (U. Samczuk).
• Dobry ranek, ciociu Hanno! - obok ogrodzenia pojawia się służąca proboszcza Marianna, jej wysokie zdziwione brwi, i piękne wieńce rzęs, i poranne niebieskie oczy, i wilgotne, półotwarte usta kryją w sobie tyle młodzieńczej energii i radości, że i mnie, śpiochowi, staje się weselej. (M. Stelmach).
• Dobry ranek, - powiedziałem. - Widzę, że dzisiaj nie będę was gryźć, bo mam nadzieję, że nie będzie żadnego powodu. (M. Wynhranowski).
• Dobry ranek, bracia! - przywitali się podróżni, zdejmując z głów czapki pokryte szronem. (W. Malik).

Wasiłjewa przypuszcza, że forma 'Dobry ranek', prawdopodobnie, powstała jeszcze wcześniej niż 'Dobrego ranka!'.

'Formułę powitalną 'Dobry ranek!' można śmiało stosować analogicznie do takich samych w mianowniku ('Dobry dzień!' oraz 'Dobry wieczór!'); wszystkie trzy formuły powitalne w dopełniaczu ('Dobrego ranka!', 'Dobrego dnia!' oraz 'Dobrego wieczora!') zostały utworzone bez potrzeby', - podsumowała językoznawczyni.

Przypomnijmy, że w ukraińskich imionach, w przeciwieństwie do rosyjskich, nie ma sufiksu -ik. Dlatego poprawnie jest mówić i pisać Tolik, Witalik, Sławik, Władik, Wadik, Kostik, Rostik, Edik, Danyk. To zasada przypomniana przez filolożkę, ukraińska aktywistkę, redaktorkę literacką Olgę Wasiłjewą.

Jak informowano, w warunkach stanu wojennego kwestia języka państwowego nabrała kluczowego znaczenia, a każde ukraińskie słowo - to wkład w zwycięstwo Ukrainy. O tym powiedział pełnomocnik do spraw ochrony języka państwowego Taras Kremin. Według jego słów, to święto - ważny czynnik konsolidacji Ukraińców, zachowania dziedzictwa kulturowego i wzmocnienia tożsamości narodowej.