Jak urzędnicy ARMA stracili 6 miliardów UAH.

Szef Izby Obrachunkowej powitał szefową Agencji Poszukiwania i Zarządzania Aktywami z Nowym Rokiem

25.12.2024 szef Izby Obrachunkowej Olha Piszczanska powitała szefową Agencji Poszukiwania i Zarządzania Aktywami Olenę Dumę z Nowym Rokiem, składając pod choinką miażdżący Raport audytorów dotyczący wyników jej zarządzania zatrzymanymi aktywami.

Takiego zarządzania klęski ze strony Dumy nie oczekiwały nawet jej najzagorzalsze zwolenniczki.

Oto, co znaleźli audytorzy (zwięzłe tezy):

Izba Obrachunkowa przeprowadziła audyt jedynie funkcji zarządzania aktywami (ewidencja, ocena, zarządzanie) i nie badała kwestii ich identyfikacji i poszukiwania, współpracy międzynarodowej, jakości prowadzenia Rejestru zatrzymanych aktywów itd.;

audyt był zaplanowany na 2022, 2023 i 1. półrocze 2024 roku, jednak w rzeczywistości zawiera aktualne dane na koniec grudnia 2024 roku, czyli de facto obejmuje 1,5 roku kierownictwa Oleny Dumy;

raport Izby Obrachunkowej wykazał, że wszystkie coroczne zewnętrzne audyty działalności ARMA, przeprowadzane przez prywatne firmy audytorskie w ubiegłych latach, są bezwartościowe;

sędziowie prowadzący postępowania wydali 1 195 decyzji o przekazaniu aktywów do zarządzania Agencji, z których ostatnia przyjęła do wykonania jedynie 684 decyzje, łączna wartość aktywów, których dotyczyły, wynosi ponad 51,5 miliarda hrywien, sensownych wyjaśnień bezczynności w przypadku drugiej części decyzji audytorzy nie znaleźli;

jednak również w przypadku 684 decyzji przyjętych do wykonania nie wszystko jest w porządku, ponieważ tylko w 135 decyzjach ARMA coś robiła, 549 decyzji latami kurzy się na półkach w wysokich gabinetach urzędników;

audytorzy ustalili, że ARMA uważa 135 z 684 decyzji za przyjęte do zarządzania, ponieważ dla 549 decyzji nie podpisują aktów przyjęcia-odbioru i faktycznie nie przyjmują aktywów do zarządzania. Z kolei sędziowie prowadzący postępowanie i prokuratorzy uważają, że wszystkie 1 195 decyzji powinny być realizowane przez Agencję;

ogólnie, razem z tym, Biuro Prokuratora Generalnego, które logicznie powinno podsumowywać informacje dotyczące działalności wszystkich swoich prokuratorów, uważa, że na wykonaniu w ARMA znajduje się 190 decyzji. Audytorzy nie zajmowali się ustaleniem przyczyn tego chaosu i skupili się na analizie działalności Agencji;

przedstawicieli Izby Obrachunkowej losowo za pomocą generatora liczb losowych wybrano 40 decyzji, z tych, które ARMA nieudolnie realizuje, przeanalizowali je i doszli do wniosku, że wykonuje się: 75% decyzji o zarządzaniu środkami finansowymi; 50% decyzji o realizacji aktywów; 4,5% decyzji o zarządzaniu aktywami na podstawie umowy. To znaczy, że Agencja potrafi dobrze zarządzać pieniędzmi w banku i częściowo coś sprzedaje. Zorganizowanie zarządzania aktywami na podstawie umowy ARMA przez osiem lat działalności tak i nie nauczyła się;

W okresie audytorskim Agencja zawarła i zarządzała aktywami jedynie na podstawie 27 umów, 42% zarządców, których nie płaci żadnych wpłat do budżetu państwa;

według danych ARMA w latach 2022 – 1. połowa 2024 roku zarządcy zapłacili do budżetu państwa 297,2 miliona hrywien, jednak według danych Państwowej Służby Skarbowej takie wpływy wyniosły 433 miliony hrywien. Odchylenie 135,7 miliona hrywien na korzyść państwa, jednak audytorów przestraszyło to, że w Agencji nie kontrolują i nie wiedzą, ile pieniędzy zarządcy przekazują do Skarbu Państwa;

ewidencja aktywów na miliardy hrywien odbywa się bez odzwierciedlenia w rejestrach księgowości i zarządzania na podstawie Rejestru zatrzymanych aktywów nie zawiera pełnych i wiarygodnych informacji, ani o wartości, ani o charakterystyce aktywów, co podważa wiarygodność danych o ich wycenie i stanie zachowania, o których okresowo informuje ARMA w mediach;

W 2020 roku Ministerstwo Finansów udzieliło Agencji zaleceń dotyczących prawidłowej organizacji księgowości aktywów. ARMA przez cztery lata nic nie zrobiła. Gdy Izba Obrachunkowa kończyła audyt, Olena Duma zawstydzona i w grudniu 2024 roku wydała zarządzenie dotyczące normowania i organizacji takiej księgowości w odpowiedni sposób, o co cztery lata temu prosił Ministerstwo Finansów;

ogólnie audytorzy doszli do wniosku, że decyzje organizacyjno-zarządzające Agencji są niesystematyczne i niespójne, w związku z czym, przez ostatnie trzy lata 549 z 684 decyzji dotyczących aktywów o wartości ponad 39,4 miliarda hrywien nie zostało zrealizowanych, a dodatkowe zasoby finansowe w wysokości ponad 6 miliardów hrywien nie zostały wykorzystane na wzmocnienie bezpieczeństwa ekonomicznego i wsparcie obronności państwa;

także audytorzy ustalili, że wartość sprzedanych aktywów ARMA, w tym roku 2024, zawsze jest średnio o 20% niższa niż ich wartość szacunkowa, która z kolei jest znacznie niższa niż wartość rynkowa. Na przykład w kwietniu 2024 roku Agencja sprzedała 1,5 tony spalonego gazu za 50 milionów hrywien, którego wartość rynkowa wynosiła 65,2 milionów hrywien. Różnica 14,4 miliona hrywien stała się stratą dla państwa;

porównując dane zarządzania ewidencją i pewnych dokumentów księgowych, audytorzy wykryli niezgodność w wysokości 15,5 miliona hrywien, które w jakiś sposób zniknęły w 2024 roku w danych na temat kwot otrzymanych przez ARMA ze sprzedaży aktywów;

audytorzy ustalili brak jasnych i przejrzystych przetargów na wybór wycen i zarządców, a także standardowej formy umowy zarządzania aktywami i wykazu wydatków związanych z ich zarządzaniem. Faktycznie wszyscy zarządcy pracują na różnych warunkach, tak jak się dogadują lub 'załatwiają';