Czym jest stawka LIBOR w prostych słowach.

System kredytowy jest skomplikowany i bardzo różnorodny. Istnieje wiele różnych procesów kredytowych. System kredytowy różni się również różnymi stawkami. Na przykład, LIBOR to stawka, którą nazywa się również średnią ważoną. Ogólnie rzecz biorąc, stawka LIBOR jest przydatna dla wielu firm, więc lepiej od razu zapoznać się z tym zagadnieniem i zrozumieć, co to oznacza w prostych słowach.

Będzie to ważne również dla inwestorów lub nowicjuszy. Może być przydatna dla wielu uczestników umów kredytowych. 

Czym jest stawka LIBOR?

Zacznijmy od terminu. LIBOR (z ang. London Interbank Offered Rate) to stopa procentowa, która dotyczy największych banków świata. Udzielają sobie krótkoterminowych pożyczek i wtedy stosują te stawki. LIBOR przez długi czas był kluczowym wskaźnikiem dla światowych rynków finansowych, określającym koszt różnych produktów finansowych, takich jak kredyty, hipoteki, obligacje i instrumenty pochodne.

W 2024 roku, w kontekście ukraińskiej gospodarki i globalnych zmian finansowych, zrozumienie znaczenia stawki LIBOR pozostaje ważne, choć straciła ona swoją rolę kluczowego wskaźnika. To znaczy, że stawka jest stosowana, ale nie ma już takiej władzy jak wcześniej. 

Kilka słów należy także powiedzieć o tym, jak taka stawka w ogóle powstała. Po raz pierwszy użyto jej w 1986 roku. Celem było zapewnienie rynkowi finansowemu uniwersalnego wskaźnika do określania kosztu kredytów. I ta stawka spełniała tę rolę przez wiele lat. Początkowo LIBOR uwzględniał pięć głównych walut. Mówimy o walucie narodowej USA, Europy (kraje, w których stosuje się euro), Wielkiej Brytanii, Japonii i Szwajcarii. 

Stawka obliczana była codziennie na podstawie danych dostarczanych przez największe banki, które określały, po jakim procencie są gotowe pożyczyć inne banki.

Osobno przeprowadzano obliczenia tej stawki. Na początku zbierano wszystkie dane. Uczestnicy (międzynarodowe banki) dostarczali swoje stawki procentowe. Następnie brano pod uwagę tzw. skrajności. Najwyższe i najniższe stawki były wykluczane z obliczeń. Dopiero po tym obliczano wartość średnią. Średnia arytmetyczna pozostałych wartości stawała się stawką LIBOR. Ta stawka była publikowana codziennie o 11:00 czasu londyńskiego. Rzeczywiście przez długi czas była niezwykle ważna.

Jak była stosowana stawka? 

W swoim czasie LIBOR był używany jako wskaźnik dla kilku pożyczek. O czym mowa: 

1. Kredyty bankowe. Na przykład, hipoteki lub kredyty z zmiennym oprocentowaniem często były powiązane z LIBOR.

2. Obligacje korporacyjne. Koszt emisji obligacji mógł być obliczony na podstawie LIBOR.

3. Instrumenty finansowe. Takie instrumenty jak kontrakty terminowe i opcje korzystały z LIBOR do ustalania warunków.

Dla Ukrainy w 2024 roku zrozumienie LIBOR jest ważne, ponieważ wiele międzynarodowych linii kredytowych i instrumentów inwestycyjnych mogło być powiązanych z tą stawką.

Zalety i wady LIBOR

Od razu należy powiedzieć, jakie są zalety i ryzyka tej stawki. Jej zalety: 

1. To dość uniwersalne narzędzie. LIBOR został przyjęty jako światowy standard, co upraszczało operacje finansowe.

2. Stawkę można łatwo i szybko obliczyć. Użycie średniej wartości czyniło stawkę zrozumiałą i przejrzystą.

3. Taka stawka charakteryzowała się również elastycznością. LIBOR obejmował różne terminy pożyczek: od jednego dnia do roku.

Należy również wspomnieć o wadach tej stawki. O czym mowa: 

1. Należy wziąć pod uwagę pewne manipulacje. W 2012 roku wybuchł skandal związany ze sztucznym zaniżaniem lub zawyżaniem stawek przez banki uczestniczące.

2. Stawka bezpośrednio zależała od danych bankowych. LIBOR odzwierciedlał jedynie subiektywne dane banków, a nie rzeczywisty stan rynku.

3. Stawka od dawna straciła na aktualności. W ostatnich latach pojawiła się potrzeba przejścia na bardziej obiektywne alternatywy.

Jednak przez długi czas stawka maskowała wszystkie wady. 

Rezygnacja ze stawki i przejście na inne stawki 

Przez długie lata stawka była skuteczna, ale od 2021 roku sytuacja się zmieniła. Zakup LIBOR został rozpoczęty, ale stopniowo. Na zmiany przyszły inne, bardziej efektywne stawki: 

1. SOFR (Secured Overnight Financing Rate) — stawka oparta na rzeczywistych transakcjach zabezpieczonych kredytów w dolarach amerykańskich.

2. SONIA (Sterling Overnight Index Average) — stawka dla brytyjskiego funta.

3. €STR (Euro Short-Term Rate) — stawka dla euro.

Każda z tych stawek miała swoje zalety i podobne ryzyka. Dla ukraińskich organizacji finansowych oznacza to konieczność przemyślenia warunków istniejących kontraktów związanych z LIBOR.

Jeśli chodzi o Ukrainę w 2024 roku, kiedy w kraju panowały trudne okoliczności (spowodowane wojną), system finansowy kraju nadal działa. Stawka LIBOR pozostaje istotna w takich dziedzinach życia: 

1. Pożyczki od międzynarodowych firm. Wiele firm zaciągało kredyty w walutach obcych powiązanych z LIBOR.

2. Rynek inwestycyjny. Ukraińscy inwestorzy pracujący z rynkami zagranicznymi mogli korzystać z instrumentów uzależnionych od tej stawki.

To znaczy, ta stawka, chociaż traci na aktualności, nie zniknęła całkowicie.